Ani Harabeleri kentin en özel duraklarından biri. Ocaklı Köyü sınırları içinde yer alan, Arpaçay ve Alacasu vadilerine hakim yüksek bir kayalığa kurulu Ani güvenli konumu ile tarih boyunca yerleşim yeri olarak kullanılmış. Günümüzde ören yeri konumunda olan Ani kış ve bahar aylarında farklı renklere bürünen güzelliği ve tarihi ile ilgi görüyor.
Demir çağına ait bir yerleşim yeri olan Ani çok kültürlü geçmişinin izlerini günümüze taşıyor. Nairilier, Urartular, Ermeniler tarafından dönem dönem yerleşim yeri olarak kullanılmış Ani isminin geçtiği ilk kayıtlar ise 6. yüzyılda Gamsaragan sülalesinden Ermeni beylerine ait bir müstahkem yer olarak geçiyor. En parlak dönemini II. Smpat (977-989) ve oğlu Gagik (989-1020) döneminde yaşayan Ani, 1064’te Selçuklu Sultanı Alparslan tarafından fethediliyor. Ani birçok egemenliğin boyunduruğu altında yaşıyor ve 1400’lü yıllara yaklaşıldığında Timur tarafından ele geçirilerek tahrip ediliyor. 1877-1878 yıllarında yapılan Osmanlı-Rus savaşında önce Rusların eline geçen kent Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Osmanlıların hakimiyetine geçiyor. Bir süre Osmanlı egemenliğinde olan kent tekrar Ermeni hükümdarlığına geçiyor. Sene 1920’yi gösterip Kurtuluş Savaşı başladığında ise Ani Türkiye Cumhuriyeti sınırlarına dahil oluyor.
Ani Harabeleri büyük ölçüde bugüne dek korunarak gelmeyi başarmış. Mimarisi, planlaşma sistemi ile bir Orta Çağ kenti niteliğinde olan Ani Harabeleri Ermenistan’a da sınır olan bir konumda yer alıyor. Ani Harabeleri’nde görülecek yerler arasında Selçuklu Dönemi camileri, ateşgede tapınağı ve kiliseler bulunuyor. 2016 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne giren Ani Harabeleri Erken Demir Çağından 16. yüzyıla kadar sürekli bir yerleşimin olduğu bir İpek Yolu yerleşimi olarak tarihi önemini vurguluyor. Ani Harabeleri’nde Ermeni, Gürcü, Bizans ve Selçuklu kültürlerinin etkilerini görmek mümkün. Bu durum bölgeyi çok kültürlü bir yapıya dönüştürüyor. Ani Harabeleri ‘İpek Yolu üstündeki 100 bin nüfuslu Krallar Diyarı”, “1001 kilise şehri” ve “40 kapılı şehir olarak da biliniyor.
